بیماری گموز مرکبات و راه های کنترل و درمان آن

شکل
شکل
شکل
شکل
شکل
شکل
شکل
شکل

گموز مرکبات

کاشت مرکبات نقش مهمی در اقتصاد کشور و درآمد کشاورزان دارند . در ایران سطح زیر کشت نسبتا وسیعی را به خود اختصاص می دهد . ایران از نظر تولید جهانی ،هفتمین تولید کننده برتر مرکبات در دنیا میباشد . آفات از عوامل اصلی خسارات کیفی و کمی در محصولات کشاورزی به خصوص مرکبات در شمال و جنوب کشور است . تنوع آفات در شمال کشور به علت شرایط آب و هوایی نسبت به جنوب بیشتر است . شناخت صحیح آفات از لحاظ شکل آنها و چرخه زندگی باعث می شود که به موقع  آنها را کنترل کرد . همچنین در مصرف سموم صرفه جویی کرد و همچنین عوارض کمتری در زیست محیط به همراه داشته باشد . گونه های مختلف فیتوفتورا شدیدترین بیماری های خاکزی مرکبات را ایجاد می کند . بیماری گموز مرکبات باعث گیاهچه میری در خزانه ها ، پوسیدگی طوقه ، انگومک و پوسیدگی ریشه در خزانه و باغ می شود .

 

عامل بیماری گموز و پوسیدگی طوقه و ریشه از مهمترین بیماری های شبه قارچی مرکبات هستند که هر ساله خسارات قابل توجهی را به باغداران وارد میکند . عامل این بیماری دو نوع قارچ ( phytophthora  citrophthora) و ( p.nicotainae breda de han) شناخته شده است . اولین بار این بیماری در سیسیل ایتالیا در سال ۱۸۶۳ دیده شده است . در سال های ۱۸۳۴ تب ۱۹۱۴ وجود این بیماری در بیشتر مناطق مرکبات خیز دنیا به اثبات دسیده است . در ایران این بیماری در سال ۱۳۲۰ در مناطق شمالی و جنوبی کشور به خصوص خوزستان و فارس گزارش شده است و بیشترین آلودگی در لیموترش ، لیمو شیرین ، لیمو خارکی و پرتقال دیده شده است .

گموز مرکبات
گموز مرکبات
گموز مرکبات
گموز مرکبات

علائم و نشانه های گموز مرکبات

اولین نشانه های بیماری گموز مرکبات به صورت لکه های کوچک آب سوخته و قهوه ای رنگ روی پوست درخت در ناحیه طوقه دیده می شود .به تدریج لکه ها به قسمت های بالا و پایین گیاه به صورت بیضی شکل افزایش می یابد و آوندهای آبکش را از بین می برند . پوست درخت قهوه ای می شود و شکاف های عمودی روی آن ایجاد میشود ، پوست از درخت جدا میشود و از آن ها صمغ خارج می شود . خروج صمغ از درخت از نشانه های بارز بیماری می باشد که در انواع مرکبات مختلف است و صمغ خارج شده از قسمت های بالای طوقه به رنگ نارنجی مایل به قرمز است که به تدریج سفت میشود و روی گیاه باقی می ماند . صمغ در اثر بارندگی حل و شسته می شود ، سپس به پوسیدگی قهوه ای در اطراف طوقه و ریشه منجر می شود . بارندگی شدید و برخورد قطرات باران با سطح خاک باعث انتقال بیماری می شود .

 

آلودگی ریشه گیاه به این بیماری باعث می شود که قارچ های ثانویه و گندروی موجود در خاک به ریشه حمله کنند و باعث سیاه شدن ریشه گیاه می شود . پوسیدگی ریشه در معرض دید باغداران نبوده و برخلاف پوسیدگی طوقه باعث مرگ درختان می شود . در اثر شدت بیماری علائمی روی برگ ها ، شاخه ها ، جوانه و میوه نیز ظاهر می شود . ضعف گیاه از نوک درخت شروع شده و به بقیه گیاه سرایت می کند و به مرگ سرشاخه ها منجر می شود . 

گموز مرکبات
گموز مرکبات
گموز مرکبات
گموز مرکبات

 

عوامل موثر در شیوع بیماری

عوامل به وجود آمدن بیماری گموز مرکبات به رطوبت موجود در خاک بسیار حساس است ، بدین صورت که رطوبت باعث تکثیر و ریشه عوامل بیماری می شود . فعالیت قارچ فیتوفترا در خاک رسی و سنگین به دلیل نگه داشتن رطوبت در خود بسیار بیشتر از سایر خاک ها می باشد . فشردگی خاک از عوامل مهم در توسعه بیماری گموز مرکبات می باشد . فشردگی خاک باعث بروز اثرات منفی در گیاه نظیر کاهش رشد ، کاهش تعداد ریشه ها ، کاهش سرعت جذب آب و مواد غذایی و … می شود . درجه حرارت مناسب برای فعالیت گونه های مختلف قارچ فیتوفترا متفاوت است . درجه حرارت برای آلوده شدن میوه مرکبات بین ۲۷ تا ۳۰ درجه سانتی گراد است . قارچ ( p.citrophthora ) در مناطق گرمسیری و در فصل هایی از سال که هوا خنک است فعال می شود ، اما بهترین فعالیت قارچ ( p.nicotianae ) نواحی گرم می باشد .

گموز مرکبات
گموز مرکبات
گموز مرکبات
گموز مرکبات

پیشگیری و کنترل بیماری

انتخاب نهال مناسب و سالم ، شیوه صحیح کاشت نهال و انتخاب پایه مقاوم و پیوندک ( محل پیوندک باید ۱۵ تا ۳۰ سانت از خاک فاصله داشته باشد ) . اصلاح شیوه آبیاری ( تغییر محل قطره چکان ها و تنظیم دوره آبیاری به گونه ای که اطراف طوقه درخت دارای تناوب خشکی و رطوبت با هم باشد) . تقویت درختان مرکبات با کودهای مناسب ، محلول پاشی سم در زمستان موقع خواب درخت انجام شود . با ترکیبات مسی ، از بین بردن علف های هرز ، هرس درختان و شاخه های خشکیده و انهدام آن ها در جلوگیری از پیدایش بیماری بسیار موثر است . جلوگیری از جمع شدن آب در اطراف طوقه درخت ، جلوگیری از تجمع خاک و کود و سایر مواد در اطراف طوقه و نهال بالاتر از زمین و روی پشته کاشته شود. فاصله بین درختان مناسب باشد. 

درمان گموز مرکبات

خاک دور طوقه و روی ریشه را کنار زده و از نفوذ آب به آن قسمت جلوگیری شود تا بیماری کاهش یابد .

اگر قسمت های زیادی از درخت به بیماری مبتلا شده باشد ،قسمت های آلوده و ۲ سانتی متر از قسمت های سالم درخت را تراشیده و با یک درصد پرمنگنات پتاسیم یا مخلوط بردو ضدعفونی سطحی کنید.

درختی که در اثر بیماری نابود شده است را سوزانده و خاک اطراف آن را تا شعاع ۱/۵ متر با سموم مناسب ضدعفونی کنید .

 مخلوط بردو یک درصد ( کات کبود ۲۰۰ گرم ، آهک زنده ۲۰۰ گرم ، آب ۲۰ لیتر ) استفاده شود .

از محلول بردو برای ضدعفونی کردن ریشه ها قبل از کاشت ( کات کبود ۷۰ گرم ، آهک زنده  ۷۰ گرم ، آب ۲۰ لیتر ) استفاده شود .

جلوگیری از بیماری های خزانه ( قبل از کاشت بذرها را به مدت ده دقیقه در دمای ۵۰ سانتی گراد تیمار کرد ) .

گموز مرکبات
گموز مرکبات
گموز مرکبات
گموز مرکبات

استفاده از قارچ کش ها

قارچ کش های سیستمیک متالاکسل و فوزتیل آلومینیوم رویه گونه های (phytophthora ) موثرند و بیماری ناشی از این قارچ را کنترل می کنند .

قارچ کش های مسی قبل از شروع بارندگی معمولا موثر هستند.

می توان از قارچ کش رودر به صورت محلول پاشی و آبیاری به دلیل تجزیه فوزتیل و تولید اسید فسفونیک استفاده کرد . باعث تفویت مکانیسم طبیعی گیاه و  اثر مستقیم بر روی گیاه از شدت بیماری می کاهد .

قارچ‌کش جدید آلیادو با ماده مؤثره مانکوزب ۴۰ درصد + کلروتالونیل ۲۰ درصد و سیموکسانیل ۵ درصد به‌صورت فرموالاسیون ۶۵ درصدWP   توسط شرکت ماسوی اسپانیا تولید شده است . این قارچکش به صورت رنگ‌آمیزی جهت کنترل گموز  فیتوفتورایی وپوسیدگی ریشه درختان مرکبات استفاده میشود .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دو × چهار =

enemad-logo