فیتیله نارنجی (شانکر سیتوسپورایی) چیست؟
لینک به صفحه اصلی:
بیماری شانکر سیتوسپورایی یا بیماری فتیله نارنجی صنوبرعامل بیماری قارچ-Cytospora chrisosperma(Deut.Sphaeropsidaceae).sexf(Valsa sordid)میزبانها-بیش از ۷۰گونه درختان سخت چوب از جمله گونه های تبریزی ،افرا ،زبان گنجشک،بید ،داغداغان وگردو،از درختان میوه روی سیب ،گیلاس ،هلو، آلو، زرد آلو و روی مخروطیان ازجمله گونه های درخت نوئل مورد حمله این قارچ قرار می گیرند.
علایم بیماری فیتیله نارنجی یا شانکر سیتوسپورایی چیست؟
–بیماری فتیله نارنجی روی سر شاخه ها،شاخه های قطور وتنه درختان دیده می شود.نشانه های بارز بیماری بدین ترتیب بوده که رشته های میسلیوم قارچ در فاصله بین پوست واستوانه مرکزی نشو ونما می کند ولایه کامبیوم وپوست داخلی را اشغال کرده وآنرا از بین می بردبدین ترتیب لکه های بزرگ قهوه ای چروکیده ومرده در سطح پوست ساقه وتنه ظاهر می گردد.وگاهی روی شاخه ها بدون آنکه ازاین لکه ها ظاهر شودعلایم سرخشکیدگی به وجود می آید وشاخه های جدیدی زیر شاخه های مرده رشد می کند.
در مخروطیان خشک شدن شاخه ها از قسمت پایین درخت به طرف بالا مشخص ترین علامت این بیماری بوده وهمچنین برگهای سوزنی شکل قهوهای شده وممکن است ۱-۲سال روی درخت باقی بمانند.
در شرایط نسبتا مرطوب بهاری زیر پوست نقاط سیاه رنگ برجسته وجوش مانندی به اندازه ته سنجاق تشکیل می شود که به آن پیکنید می گویند که از این جوشها مواد صمغ ورزین به شکل رشته های فتیله مانند ژلاتینی نارنجی روشن یا زرد رنگ همراه با توده های اسپور قارچ خارج می شود وبه همین دلیل در اصطلاح فارسی به آن فتیله نارنجی گفته می شود.در واقع کنیدی ها ی شفاف وخمیده ی این قارچ در توده ژلاتینی بهم چسبیده رشته های نخی شکلی بوجود می آورند که باران کنیدی هارا شسته وموجب آلودگی سایر نقاط می شوند.. اسپورها ی قارچ توسط باران وباد وحشرات ،وهمچنین وسایل هرس منتشر می شوند.فرم جنسی این قارچ بنام پریتس بندرت تشکیل می شود.
راههای تشخیص بیماری فیتیله نارنجی یا شانکر سیتوسپورایی:
به طور کلی تشخیص بیماری تا موقعی که فتیله های نارنجی تشکیل نشود مشکل است .قارچ عامل بیماری در سرتاسر سال به صورت ریسه یا میسلیوم پیرامون شانکرها ی روی شاخه ها وتنه ونیزپیکنید های فراوان چند حفره ای تشکیل شده به روی شاخه های مبتلا وجود دارد وزمستانگذرانی به طور عمده مملو از پیکنیدی های دارای اسپور است.
راهها و روشهای گسترش بیماری فیتیله نارنجی
| در شرایط مناسب از نظر دما ورطوبت روی درختان میزبان خود به صورت یک انگل زخم (Wound parasite)”یعنی انگلی که از طریق زخم وارد گیاه وباعث آلودگی گردد”عمل می نماید.بر اساس آزمایشهای انجام شده مشخص گردیده است که ایجاد عفونت از طریق راه های اپیدرم ،روزنه ،عدسکها وجوانه های سالم میسر نیست.زخمهایی که بر اثر عوامل مکانیکی ،سرما ،گرما ،هرس ،تگرگ ،تغذیه حیوانات و حشرات بوجود می آیند.ویا در اثر یخبندان ،تابش اشعه خورشید که منجر به پیدایش ترک وشکاف یا بافت مردگی می گردنداز جمله راه های پیدایش عفونت درخت می باشند . محل هرس ،شکستگی شاخه ها وزخمهای ناشی از حشرات از هممترین طرق ایجاد عفونت در درخت به شمار می روند . قارچ عامل بیماری پس از استقرار در پوست درخت به سرعت توسعه پیدا می کند وپس از در شرایط مناسب استرومای پیکنید زای بیشماری در پوست بوجود می آورد.در هوای مرطوب وبارانی ،در اثر نفوذ رطوبت از راه اوستیول به داخل اتاقک هایپیکنید ،پیکنیدی وسپورها ی قارچ در لعاب عسلی رنگی از روزنه پیکنید به خارج میتراود .تعداد اسپور درون هر پیکنید متجاوز از چند میلیون عدد است .این اسپور های خارج شده همان طور که ذکر شد با قطرات باران ووزش باد به قثمت های دیگر درخت منتقل شده وآلودگی ها جدید تولید می کند.کنترل-چون این قارچ یک پارازیت ضعیف محسوب می شود. |
راههای پیشگیری و جلوگیری از بیماری شانکر سیتوسپرایی یا فیتیله نارنجی چیست؟
تقویت درخت از جمله
| ۱)دقت در انتخاب محل کاشت ،کود دهی ، بخصوص انجام آبیاری به موقع وکافی |
| ۲)هرس واز بین بردن شاخه ها ی آلوده در فصول خشک وضد عفونی وسایل هرس پس از هر برش و بخصوص مسدود کردن حتمی محل زخم هرس با مواد لازم در کاهش وجلوگیری از انتشار بیماری مؤثر است. |
| ۳)حساسیت ارقام صنوبر در برابر این بیماری متفاوت است وطبق مشاهدات آلودگی نوع کبوده کمتر از تبریزی است واین امر البته نیاز به بررسی بیشتر دارد |
